Jak skuteczniej wykorzystywać e-learning w szkolnictwie? Strategie wdrożenia platformy, które przyniosą korzyści dla uczniów, nauczycieli i dyrektorów placówek edukacyjnych

Placówki edukacyjne, pomimo swoich starań, często nie są jednak w stanie wykorzystać potencjału nowoczesnych metod nauczania online. To natomiast sprawia, że nauczyciele oraz dyrektorzy nie są w pełni zadowoleni z zaimplementowanych narzędzi. Co ważne, za taki stan rzeczy w różnych placówkach odpowiedzialnych jest zwykle kilka tych samych problemów.

Jak dopasować ofertę edukacyjną do potrzeb uczniów i studentów?

 

Wymagania współczesnego ucznia wobec systemu edukacji w dużej mierze różnią się od tego, co znamy z nie tak odległej przeszłości. Za zmianę tę odpowiedzialnych jest wiele czynników, na czele ze znaczącym upowszechnieniem się nowych technologii, które towarzyszą młodym osobom właściwie od początku ich życia. Ważną rolę odegrała tu również pandemia COVID-19, która sprawiła, że uczniowie i studenci (a także nauczyciele i rodzice) na własnej skórze przekonali się, czym jest nauka zdalna i dowiedzieli się, że taka forma edukacji – pomimo swoich ograniczeń – może być wsparciem lub nawet alternatywą dla tradycyjnych metod nauczania.

To właśnie podczas pandemii wiele osób zarządzających placówkami edukacyjnymi zrozumiało, czym tak naprawdę jest platforma e-learningowa i jakie ma ona znaczenie. Dyrektorzy i nauczyciele zobaczyli bowiem, że system pozwalający na naukę online to nie tylko modny dodatek, który ma sprawić, że szkoła lub uczelnia postrzegana jest jako nowoczesna i innowacyjna, ale narzędzie, które w pewnych sytuacjach może realnie pomagać w przyswajaniu wiedzy.

 

Korzyści z wykorzystania platform e-learningowych w szkolnictwie

Nie możemy zapominać o tym, że nie w każdej placówce to wymuszone przejście na naukę online wyglądało tak samo. Niektóre szkoły i uczelnie były zupełnie nieprzygotowane na konieczność całkowitego przestawienia się na model zdalny, co sprawiło, że zmiana ta związana była z chaosem, licznymi problemami technicznymi, a także ze spadkiem zaangażowania uczniów i pogorszeniem się ich wyników. To między innymi przez to część osób zraziła się do e-learningu i do dziś pozostaje ona sceptycznie nastawiona wobec tego rozwiązania.

Właśnie dlatego tak ważne jest to, by wyraźnie zaznaczyć, że dobrze zaplanowany e-learning to nie to samo co chaotyczna nauka zdalna z czasów pandemii. Współcześnie dostępne platformy pozwalają na odniesienie wielu naprawdę istotnych benefitów, które odczują zarówno uczniowie, jak i nauczyciele oraz osoby zarządzające szkołami i uczelniami. Przyjrzyjmy się zatem kilku najważniejszym korzyściom płynącym z prawidłowego wykorzystania systemów do e-learningu.

Możliwość prowadzenia zajęć zdalnych i hybrydowych

Pierwszą, najbardziej oczywistą zaletą e-learningu w edukacji, jest to, że dzięki wykorzystaniu odpowiedniej platformy szkoła może prowadzić lekcje w trybie zdalnym lub hybrydowym. Dzięki temu placówka stanie się atrakcyjna na przykład dla tych uczniów, którzy nie mogą brać udziału w tradycyjnych, stacjonarnych zajęciach. Co ważne, grupa osób zainteresowanych nauką zdalną już teraz jest dość liczna. Szkoły, które włączą naukę online do swojej oferty edukacyjnej, mogą więc liczyć na znaczny wzrost zainteresowania potencjalnych uczniów oraz ich rodziców.

Indywidualizacja nauczania

Dziś dobrze wiemy już, że każdy uczeń jest inny – tyczy się to zarówno predyspozycji i talentów, jak i umiejętności oraz poziomu wiedzy, a także preferowanych sposobów uczenia się. Co ważne, coraz więcej rodziców i nauczycieli traktuje to twierdzenie jako zasadę, która powinna być uwzględniana przez placówki edukacyjne.

Dobrze wiemy jednak, że dopasowanie metod nauczania do potrzeb poszczególnych osób oraz różnic w poziomie ich wiedzy jest przypadku tradycyjnego modelu edukacji po prostu niemożliwe. Nauczyciele muszą rozdzielać swój czas dla wszystkich uczniów – często nie są więc w stanie pomóc im w nadrabianiu zaległości.

To tutaj ujawnia się ogromna zaleta platform e-learningowych. Dzięki takim systemom uczniowie mogą samodzielnie sięgać do dostępnych z każdego miejsca i o każdej porze materiałów edukacyjnych i powtarzać konkretne zagadnienia tak wiele razy, jak jest to potrzebne. Mogą oni również podchodzić do wcześniej przygotowanych testów i weryfikować swój poziom wiedzy. Rozwiązania e-learningowe są zatem w niektórych przypadkach w stanie zastąpić prywatne korepetycje, co przełoży się na wyrównanie szans uczniów i będzie stanowić zachętę dla ich rodziców do wyboru konkretnej placówki.

Warto także podkreślić, że platforma e-learningowa jest też szansą na dostosowanie formy przekazywania wiedzy do indywidualnych potrzeb uczniów. W przypadku tradycyjnego modelu edukacji nauczyciele muszą bowiem zdecydować się na wybór takich metod dydaktycznych, które będą najskuteczniejsze dla największej liczby osób. Niektórzy uczniowie nie mogą więc przyswajać informacji w takiej formie, jak by tego chcieli.

Uzupełnienie (lub nawet całkowite zastąpienie) tradycyjnej nauki edukacją zdalną pozwala zniwelować lub wyeliminować problemy tych uczniów, których potrzeby różnią się od większości klasy. Osoby przygotowujące materiały dydaktyczne mogą bowiem wzbogacić je o treści w innej formie – na przykład wideo, tekstu czy ćwiczeń do samodzielnego wykonywania.

Możliwość wykorzystania nowych technologii (AI, VR)

E-learning wciąż kojarzy się wielu osobom z modelem, w którym nauczyciel przygotowuje materiały edukacyjne (w formie tekstu, zdjęć, ilustracji czy wideo) i wrzuca je do systemu, a uczniowie zapoznają się z opracowanymi lekcjami i wykonują testy. Współczesne platformy oferują jednak możliwości, które wykraczają poza opisany schemat.

Coraz więcej rozwiązań e-learningowych wspieranych jest przez nowoczesne technologie, które ułatwiają pracę nauczycieli i zwiększają zaangażowanie uczniów. Warte uwzględnienia jest tu między innymi wykorzystanie sztucznej inteligencji w e-learningu. Dzięki zastosowaniu kreatorów szkoleń opartych o AI możliwe jest przyspieszenie procesu tworzenia lekcji. Narzędzia takie pozwalają bowiem między innymi na automatyzację opracowywania konspektów i testów czy dobierania grafik. Na szczególną uwagę zasługują także oparte o sztuczną inteligencje nowatorskie rozwiązania e-learningowe, które umożliwiają automatyczne dostosowywanie materiałów edukacyjnych do poziomu wiedzy ucznia.

Ciekawym rozwiązaniem technologicznym oferowanym przez niektóre platformy e-learningowe jest również możliwość implementacji mechanizmów rzeczywistości wirtualnej (VR) i rzeczywistości rozszerzonej (AR) do tworzonych szkoleń. Tego typu innowacyjne podejście pozwoli nie tylko na zwiększenie zainteresowania uczniów, ale także na wyeliminowanie elementów rozpraszających uwagę czy lepsze osadzenie materiałów edukacyjnych w rzeczywistości. To natomiast przełoży się na zdecydowaną poprawę efektów nauczania.

 

Wzrost kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli

Jak zaznaczyliśmy wcześniej, e-learning umożliwia poprawę efektów nauki i zmniejszenie czasu potrzebnego na przyswojenie informacji. Dzieje się tak między innymi dzięki temu, że taka forma edukacji pozwala na zwiększenie zaangażowania uczniów.

Warto jednak wiedzieć, że wykorzystanie cyfrowych systemów w edukacji w jeszcze jeden sposób przekłada się na poprawę kompetencji uczniów. Samodzielna praca na nowoczesnej platformie e-learningowej jest bowiem doskonałym sposobem na nauczenie najmłodszych osób efektywnego korzystania z informacji i tworzenia treści cyfrowych. E-learning to także doskonały sposób na zdobycie praktycznej wiedzy na temat własności intelektualnej i cyberbezpieczeństwa.  

Omawiając temat podnoszenia kompetencji cyfrowych uczniów, warto zwrócić uwagę na jeszcze jedną kwestię. Są nią umiejętności nauczycieli w zakresie korzystania z nowoczesnych technologii w edukacji. W niektórych przypadkach nadal są one na stosunkowo niskim poziomie, przez co niemożliwe jest wykorzystanie pełnego potencjału dostępnych narzędzi. Implementacja platformy e-learningowej w placówce edukacyjnej i przeprowadzenie odpowiednich szkoleń przyniesie więc jeszcze jedną korzyść – pozwoli zwiększyć kompetencje cyfrowe nauczycieli, dzięki czemu będą oni w stanie lepiej rozumieć szanse i zagrożenia dotyczące cyfrowego świata, w którym zanurzeni są ich uczniowie.

Dlaczego placówkom nie udaje się wykorzystywać wszystkich możliwości e-learningu?

Niektórzy nauczyciele oraz dyrektorzy szkół sceptycznie podchodzą do platform e-learningowych. Osoby takie często mają już pewne doświadczenia z nauką online i w ich przypadku taki model edukacji nie przynosił korzyści, o których mówią i piszą specjaliści.

Warto zatem poruszyć tu niezwykle istotną kwestię. Wdrożenie technologii cyfrowych do szkoły lub uczelni faktycznie nie zawsze kończy się sukcesem. Zarówno przy implementacji platformy, jak i podczas jej wykorzystywania (konfiguracji, tworzenia szkoleń itd.) popełnić można bowiem wiele błędów, które sprawią, że e-learning nie przyniesie uczniom żadnych znaczących korzyści.

Osoby rozważające wdrożenie nowych technologii z pewnością zastanawiają się więc teraz, jakich błędów powinny szczególnie unikać podczas tego przedsięwzięcia. Do najczęstszych problemów realnie uniemożliwiających wykorzystanie pełnego potencjału e-learningu zaliczyć możemy z pewnością:

•           brak odpowiedniej infrastruktury – jednym z często popełnianych błędów, które mogą przekreślić powodzenie całej implementacji e-learningu do szkoły, jest decydowanie się na rozpoczęcie wdrożenia bez wcześniejszego przygotowania infrastruktury technologicznej; wiele szkół nadal nie dysponuje wystarczającą liczbą komputerów, rzutników czy monitorów interaktywnych, by móc efektywnie wykorzystać technologie cyfrowe w edukacji;

  ·        niedostateczne przeszkolenie kadry – brak kompetencji cyfrowych nauczycieli to kolejny problem, który znacząco obniża efektywność e-learningu w szkolnictwie; ze względu na brak szkoleń z obsługi platform, wielu nauczycieli nie potrafi wykorzystać możliwości dostępnych narzędzi – to również często sprawia, że w ogóle nie chcą oni ich używać;

  ·        niską jakość materiałów edukacyjnych – problem ten w dużej mierze związany jest z opisanym powyżej brakiem szkoleń dla kadry nauczycielskiej; pedagodzy nie wiedzą przez to, jak tworzyć atrakcyjne materiały dydaktyczne, które zaangażują uczniów, skłonią ich do samodzielnej nauki i realnie poprawią ich wyniki.

Strategie skutecznego wdrożenia platformy e-learningowej dla szkół

Wiedza na temat najczęstszych problemów związanych z wdrożeniem e-learningu do szkół i uczelni z pewnością pomoże w zdobyciu lepszego rozeznania w temacie wykorzystania technologii cyfrowych w edukacji. Sama świadomość istnienia tych komplikacji nie uchroni nas jednak przed popełnieniem opisanych błędów. Do tego potrzebne jest wdrożenie konkretnych strategii, które wymagać mogą długotrwałej pracy kadry nauczycielskiej i zarządzającej.

Efekty naszych starań pozwolą jednak na prawdziwe przetransformowanie podejścia do e-learningu – dzięki temu będzie on kojarzył się przede wszystkim z modelem edukacji, który angażuje uczniów i motywuje ich do nauki, a także umożliwia dostosowywanie materiału do indywidualnych predyspozycji oraz pomaga w rozwijaniu talentów i kompetencji cyfrowych. Przyjrzyjmy się zatem temu, co należy zrobić, by osiągnąć taki rezultat.

Inwestycja w infrastrukturę

Nikogo nie zdziwi fakt, że aby móc wykorzystywać potencjał technologii cyfrowych, posiadać musimy sprzęt, który pozwoli nam na bezproblemowe używanie wdrożonych narzędzi. Zanim zdecydujemy się na implementację e-learningu do szkoły, musimy zatem zastanowić się, czy posiadamy obecnie wystarczająco rozbudowaną infrastrukturę technologiczną.

Nawet najlepsza platforma e-learningowa na nic nam się nie przyda, jeśli uczniowie i nauczyciele nie będą mogli z niej efektywnie korzystać. Musimy więc dokładnie przeanalizować to, czy liczba komputerów, rzutników, tablic multimedialnych i innych sprzętów, a także obecna sieć internetowa pozwoli na wygodne używanie wszystkich dostępnych narzędzi.

Uzyskiwanie dotacji i zawieranie partnerstw z firmami technologicznymi

Osoby zarządzające placówkami edukacyjnymi często chcą inwestować w rozwój infrastruktury technologicznej, ale nie mają na to wystarczających środków finansowych. Warto więc wiedzieć, że w takich sytuacjach skorzystać można z różnych programów mających na celu wsparcie cyfryzacji szkół. Przykładem może być między innymi Program Operacyjny Polska Cyfrowa, który ma na celu wyeliminowanie terytorialnych różnic w dostępie do szerokopasmowego internetu i zapewnienie użytkownikom (w tym placówkom edukacyjnym) dostępu do sieci światłowodowej o przepustowości co najmniej 100 Mb/s.

Niezwykle cenne dla szkół i uczelni mogą okazać się również partnerstwa z firmami technologicznymi. Dzięki nim możliwe jest nie tylko zdobycie kapitału lub sprzętu, ale także uzyskanie dostępu do różnego rodzaju kursów, szkoleń i programów stypendialnych. Zawieranie tego typu partnerstw może być więc dodatkową szansą na rozwijanie talentów uzdolnionych uczniów i studentów.

Przeprowadzenie szkoleń dla nauczycieli

Rozwój kompetencji kadry pedagogicznej to niezwykle ważny element procesu wdrożenia platformy e-learningowej, który niestety często nie jest traktowany z należytą uwagą. Szkolenia ograniczają się niekiedy wyłącznie do zaprezentowania podstawowych funkcjonalności platformy. W takich przypadkach niektórzy nauczyciele nie wiedzą później, jak samodzielnie wykorzystywać konkretne funkcjonalności platformy e-learningowej, by w łatwy sposób tworzyć lekcje, które faktycznie zaangażują uczniów.

Co więc z tego, że wdrożona platforma wyposażona będzie w dające ogromne możliwości moduły takie jak na przykład kreator szkoleń AI czy ścieżki szkoleń, jeśli nauczyciele nie będą z nich korzystać? Dobrze zaplanowane szkolenia dla nauczycieli to podstawa udanego wdrożenia e-learningu i bez tego osiągnięcie wszystkich korzyści płynących z posiadania nowoczesnego systemu LMS po prostu nie będzie możliwe. Prawidłowo zorganizowany proces implementacji platformy musi zatem uwzględniać również konieczność zwiększenia kompetencji kadry pedagogicznej.

Podsumowanie

Placówki edukacyjne, którym zależy na zapewnianiu atrakcyjnej oferty edukacyjnej, nie mogą ignorować korzyści płynących z zastosowania e-learningu w szkolnictwie. Rozwiązanie to pozwala bowiem między innymi na indywidualizację nauczania, zwiększenie zaangażowania i motywacji uczniów, poprawę ich wyników czy rozwinięcie tak przydatnych w dzisiejszym świecie kompetencji cyfrowych. Przynosi ono także liczne benefity dla nauczycieli oraz osób zarządzających szkołą lub uczelnią – wśród nich warto wymienić na przykład łatwiejsze przygotowywanie lekcji oraz poprawę renomy placówki edukacyjnej.

Musimy przy tym pamiętać, że osiągnięcie tych efektów nie będzie możliwe bez prawidłowego zaplanowania całego procesu wdrożenia. Niezbędne będzie więc między innymi zadbanie o infrastrukturę technologiczną, wybranie zapewniającej wszystkie niezbędne funkcjonalności platformy e-learningowej i przeprowadzenie szkoleń dla nauczycieli. W pozyskaniu środków na tę inwestycje i zapewnieniu uczniom dodatkowych możliwości rozwoju przydatne okazać mogą się różnego rodzaju dotacje i współprace z prywatnymi firmami technologicznymi.